Trong cầu lông, phát cầu (serve) là cú đánh mở đầu cho mỗi pha bóng. Nghe thì có vẻ đơn giản, nhưng trên thực tế, phát cầu lại là một trong những kỹ thuật quan trọng và khó nắm vững nhất. Một cú phát cầu chính xác, bất ngờ không chỉ giúp bạn nhập cuộc tốt mà còn tạo lợi thế chiến thuật, khiến đối thủ rơi vào thế bị động ngay từ những giây đầu tiên.
Nhiều người mới chơi thường bỏ qua việc tập luyện kỹ thuật phát cầu lông, chỉ tập trung vào smash hay phòng thủ. Đây là sai lầm lớn, vì nếu phát cầu sai luật hoặc lộ điểm yếu, bạn sẽ dễ dàng mất điểm trước khi kịp triển khai lối đánh.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về kỹ thuật phát cầu lông – từ luật phát, các kiểu phát cơ bản, phát nâng cao, lỗi thường gặp cho đến cách luyện tập để có những cú phát hiệu quả trong cả đánh đơn lẫn đánh đôi.

Mở đầu mỗi rally: Giao cầu quyết định cách trận đấu khởi động và thế trận được định hình ra sao.
Tạo lợi thế chiến thuật: Một cú phát thấp sát lưới trong đánh đôi có thể khiến đối thủ không kịp phản ứng, trong khi một cú phát cao và sâu trong đánh đơn có thể ép họ ra cuối sân.
Giúp kiểm soát nhịp độ trận đấu: Người phát cầu có thể lựa chọn phát nhanh hay chậm để thay đổi nhịp độ và tâm lý của đối thủ.
Giảm nguy cơ mất điểm vô duyên: Nắm chắc kỹ thuật và luật phát cầu giúp tránh những lỗi đơn giản như phát cầu cao quá hông hoặc giẫm vạch.

Trước khi đi vào chi tiết kỹ thuật, người chơi cần nắm rõ luật phát cầu để tránh phạm lỗi đáng tiếc:
Người phát và người nhận phải đứng trong ô phát cầu hợp lệ và không giẫm vạch.
Cầu phải được phát chéo sân từ ô phát của người này sang ô đối diện của đối thủ.
Tại thời điểm vợt chạm cầu, đầu vợt phải thấp hơn cán vợt.
Cầu phải được phát khi nằm dưới thắt lưng của người phát.
Người phát không được giả động tác quá mức gây nhiễu cho đối thủ.
Nắm chắc các nguyên tắc này sẽ giúp bạn tự tin hơn khi phát cầu trong thi đấu.

1. Phát Cầu Cao Sâu (High Serve)
Đặc điểm: Cầu được đánh cao, bay sâu về cuối sân.
Ứng dụng: Phù hợp trong đánh đơn, khi người chơi muốn đẩy đối thủ ra cuối sân.
Ưu điểm: Giúp bạn có thời gian chuẩn bị thế trận và giảm nguy cơ đối thủ tấn công ngay lập tức.
Nhược điểm: Nếu phát không đủ cao, đối thủ có thể tận dụng smash để phản công.
Kỹ thuật thực hiện:
Đứng thoải mái, trọng tâm dồn nhẹ về phía chân sau.
Tay không cầm vợt cầm quả cầu trước mặt.
Khi phát, vung vợt từ dưới lên trên, tạo lực đưa cầu bay cao và sâu.
2. Phát Cầu Thấp Ngắn (Low Serve)
Đặc điểm: Cầu bay nhẹ, vừa qua lưới và rơi ngay sát mép sân trước.
Ứng dụng: Thường dùng trong đánh đôi, khi tốc độ trận đấu nhanh.
Ưu điểm: Buộc đối thủ phải nâng cầu lên, tạo cơ hội cho bạn hoặc đồng đội tấn công.
Nhược điểm: Nếu phát không chuẩn, cầu dễ mắc lưới hoặc bị đối thủ đẩy nhanh trả lại.
Kỹ thuật thực hiện:
Cầm cầu thấp trước mặt, mặt vợt hơi mở.
Búng cổ tay nhẹ để cầu bay sát lưới.
Luyện nhiều để kiểm soát độ cao và điểm rơi.
3. Phát Cầu Ngang (Drive Serve)
Đặc điểm: Cầu bay nhanh, gần như song song với mặt lưới.
Ứng dụng: Dùng để tạo bất ngờ, thường thấy trong đánh đôi.
Ưu điểm: Khiến đối thủ không kịp phản xạ, tạo thế tấn công nhanh.
Nhược điểm: Nếu không đủ lực hoặc sai điểm rơi, cầu dễ bay ra ngoài.
Kỹ thuật thực hiện:
Đứng thấp, mặt vợt song song với mặt đất.
Đánh cầu nhanh, dứt khoát bằng lực cổ tay.
4. Phát Cầu Chéo Sân
Đặc điểm: Cầu bay theo đường chéo từ ô phát sang ô đối diện.
Ứng dụng: Cả đánh đơn và đôi đều dùng được.
Ưu điểm: Thay đổi hướng phát, khiến đối thủ khó đoán.
Nhược điểm: Dễ phạm lỗi nếu phát quá dài hoặc chệch hướng.
Kỹ thuật thực hiện:
Giữ mặt vợt ổn định, xoay cổ tay để điều chỉnh hướng.
Chọn điểm tiếp xúc chuẩn xác để cầu rơi đúng ô chéo sân.
5. Phát Cầu Nhảy (Flick Serve)
Đặc điểm: Giả vờ phát thấp, sau đó búng cổ tay bất ngờ để cầu bay cao và sâu.
Ứng dụng: Rất hiệu quả trong đánh đôi, khi đối thủ đứng gần lưới để chờ đón phát thấp.
Ưu điểm: Tạo sự bất ngờ, đánh lừa đối thủ.
Nhược điểm: Đòi hỏi kỹ thuật cổ tay linh hoạt và kiểm soát tốt.
Kỹ thuật thực hiện:
Giữ cầu thấp, giống như chuẩn bị phát thấp.
Bất ngờ dùng lực cổ tay búng mạnh để cầu bay cao.
Yếu tố quan trọng nhất là giấu động tác.

Cầm vợt sai khiến lực phát yếu hoặc cầu bay không đúng hướng.
Phát cầu sai luật: đầu vợt cao hơn cán vợt, cầu cao quá hông, giẫm vạch.
Cầu bay quá cao hoặc quá thấp, dễ bị đối thủ phản công.
Không đa dạng kỹ thuật, dễ bị bắt bài.
Thiếu sự bình tĩnh, vội vàng trong khi phát cầu.

Rèn tư thế chuẩn: Đứng vững, thả lỏng vai và cổ tay.
Luyện cổ tay: Dùng tạ nhỏ hoặc bóp bóng cao su để tăng độ linh hoạt.
Tập phát vào mục tiêu: Đặt hộp hoặc vạch mục tiêu trên sân để kiểm soát điểm rơi cầu.
Đa dạng hóa kỹ thuật: Xen kẽ phát cao, thấp, ngang, flick để đối thủ không bắt bài.
Quan sát đối thủ: Nếu họ đứng lùi sâu, phát thấp. Nếu họ đứng sát lưới, sử dụng flick serve.
Giữ tâm lý ổn định: Trước khi phát, hít thở sâu để tránh vội vàng dẫn đến sai động tác.

Trong đánh đơn: Ưu tiên phát cao sâu để đẩy đối thủ ra cuối sân, giúp bạn có thời gian chuẩn bị. Tuy nhiên, khi đối thủ đứng quá xa, bạn có thể phát thấp để họ phải di chuyển lên.
Trong đánh đôi: Thường sử dụng phát thấp sát lưới để tránh bị tấn công ngay. Xen kẽ phát flick để gây bất ngờ, ép đối thủ di chuyển ngược.
Kết hợp nhịp điệu: Thay đổi tốc độ phát nhanh – chậm để phá nhịp di chuyển và phản xạ của đối thủ.

Kỹ thuật phát cầu lông tuy là động tác mở đầu nhưng lại mang giá trị chiến thuật vô cùng quan trọng. Một cú phát cầu tốt không chỉ giúp bạn nhập cuộc chắc chắn mà còn tạo ra cơ hội tấn công hoặc khiến đối thủ rơi vào thế bị động. Người mới bắt đầu nên tập trung vào phát cầu cao sâu và thấp ngắn, sau đó dần nâng cao với drive, chéo sân và flick serve.

Hãy kiên trì luyện tập, kết hợp thể lực, cổ tay và khả năng quan sát chiến thuật. Khi nắm vững kỹ thuật phát cầu, bạn sẽ thấy sự khác biệt lớn trong khả năng kiểm soát và giành lợi thế trên sân.